Zes dingen die je moet weten als je een groene speelplaats wil

Het is fantastisch om het grijze schoolplein te zien veranderen in iets levends en groens. Hoe begin je daaraan? Enkele tips uit onze ervaring met de heraanleg van de speelplaats van De Evenaar in Antwerpen.

1. Creëer een draagvlak

De droomspeelplaats van Hania (toen in 3B)

Het heeft geen zin er met een groepje ouders of leerkrachten vastberaden en snel in te vliegen. Belangrijk is dat leerlingen, leerkrachten, directie én ouders zich achter het project kunnen scharen, en inspraak krijgen. Wij namen bijvoorbeeld enquêtes af. Hoewel het om de speelplaats van de lagere school ging, bevroegen we ook ouders van de kleuterschool – zij zijn immers de toekomst. Dat kan je vrij eenvoudig via een equêtetool op het internet. De enquêtes verwerken was een ander paar mouwen… Ook mochten de leerlingen hun droomspeelplaats tekenen. Vervolgens hielden we bij de plannen zoveel mogelijk rekening met wat iedereen wilde, en dan vooral met de kinderen. Ter inspiratie: onze ouderenquête kan je hier vinden.

2. Wie zoekt, vindt gratis materiaal en aanleg

Het loont de moeite om veel tijd te steken in het zoeken naar gratis opties. Zo kan je als Antwerpse school bij de groendienst van de stad gratis hout verkrijgen. Wij haalden er boomstammen voor een boomstammenparcours en speelhout. Een andere stadsdienst heeft dan weer onderdelen van afgedankte speeltuinen liggen. Daar haalden wij onze glijbaan voor de speelheuvel gratis en voor niets op.

We konden er zomaar eentje uitkiezen, en er lagen er nog veel. Gewoonlijk is enkel de constructie rond de glijbaan (huisje, ladder, …) afgekeurd en is de inox glijbaan zelf nog in prima en veilige staat. Uitgegraven tegels gebruikten we om een muurtje te maken voor de speelheuvel.

Ook een wilgenhut kan je gratis en voor niets maken. Wilgentenen gingen we zelf afzagen in Hoboken, na een afspraak met Natuurpunt. Bovendien konden we ook gratis het materiaal van de Natuurpunters gebruiken. Het bouwen lukte goed, met een plan in de hand, en na een oefenronde. Wat zwaar werk betreft, vonden we een fantastische hulp in de mensen van Manus, een sociaal tewerkstellingsproject. Via School aan de Beurt konden we hier voor een aantal werkdagen gratis gebruik van maken. De werkmannen braken de tegels uit en groeven de ondergrond uit.

3. Doe mee aan wedstrijden om subsidies te krijgen

Voor Antwerpse scholen kan je terecht bij het Ecohuis voor een wedstrijd voor ecoscholen. Je kan ook alvast starten met het ondertekenen van een of enkele ecocharters: daarvoor krijg je sowieso een paar honderd euro werkingsmiddelen. Over heel Vlaanderen is er de wedstrijd Pimp je Speelplaats. Dit schooljaar vond de eerste editie plaats en kregen 16 scholen geld om de speelplaats te vergroenen. Voor de tweede editie zouden dat er nog meer worden. Win je niets, dan is de tijd die je in het dossier stak overigens niet verloren. Je kan het hergebruiken voor nieuwe wedstrijden, volgend jaar nog eens meedoen, én je hebt meteen je eigen ideeën klaar en duidelijk op papier staan.

4. Denk goed na over planten

Planten kiezen is erg leuk, maar ook erg moeilijk. Er zijn zoveel dingen waar je rekening mee moet houden. Zon of schaduw, kinderdruk, onderhoudsvriendelijk, sterk, niet giftig, het liefst inheems, kleurrijk, het liefst bloei buiten de schoolvakantie, …

Wij kozen voor de volgende planten, op een erg drukke stadsschool waar de speelplaats bijna het hele jaar door in de schaduw ligt tussen hoge muren:

sierui

maagdenpalm

klimhortensia

klimroos

In plantgaten tegen de muren: klimhortensia, een klimroos op het zonnigste plekje (die het verbazend goed doet), sieruien (intussen vertrapt) en maagdenpalm (weinig meer van over).

Over de speelheuvel met glijbaan hebben we urenlang gediscussieerd: gras, een bloemenmengsel, bodembedekkers of helemaal niets (zand dus). Zouden de kinderen niet alles vertrappelen? Maar zand was ook niet ideaal: in de zomer stuift het weg, in de winter wordt het modder… Uiteindelijk waagden we het met bodembedekkers, met kokosmatten als ondergrond om de heuvel bij elkaar te houden. We kozen voor  vrouwenmantel, munt, bosaardbei, kruipend zenegroen en waldsteinia ternata. Deze doen het voorlopig vrij goed. Munt is echter eenjarig, dus het is de vraag of het zal uitzaaien.

zoete kersenboom

haagbeuk

Als bomen kozen we voor zoete kers (een hoogstam, die weinig speelplek inneemt) en een haagbeuk (nogal breed onderaan).

We zetten ook enkele struiken: gele kornoelje. Hoewel we ervoor vreesden dat de meeste dood zouden zijn na een winter met wel erg levendige kinderen en wat welgemikte voetballen, hebben ze het bijna allemaal overleefd. Alleen de twee vlinderstruiken hebben helaas het loodje gelegd…

Ook de wilgenhut doet het verbazend goed. Gebouwd in december, met de kinderen van het vierde leerjaar. En ze staat sinds een maand enorm groen. Als folietje staken we nog twee wilgentenen in de grond naast de speelheuvel, waarvan er wonder boven wonder ook eentje heeft ‘gepakt’.

5. Communiceer voortdurend

Je kan niet te veel communiceren over zo’n belangrijk langetermijnproject waarbij je alle steun kan gebruiken. Hang affiches op, organiseer overleg- en infomomenten, installeer een infohoekje op elk schoolfeest, begin een blog, probeer de pers te bereiken en hang artikels uit op school.

6. Organiseer financieringsacties

Hoewel je heel wat materiaal gratis kan krijgen, en de aanleg voor het grootste deel zelf kan doen, kruipt er toch veel geld in de aanleg van een groene speelplek. Geld bij elkaar krijgen, kan op allerlei manieren. Passeerden bij ons op De Evenaar onder meer al de revue: Bistro De Evenaar (veel sponsors, dus weinig onkosten en hopelijk veel winst), word peter/meter van een boom (ludieke kerstactie die weinig of geen moeite kostte), koop een stukje speelplaats (loterij op het grootouderfeest), een schoolquiz, verkoop van bloemzaadjes en wenskaarten getekend door de kinderen.